Armlastige ziekenhuizen in het olierijke Nigeria gijzelen hun patiënten als die de rekening niet kunnen betalen.
Op de kraamafdeling van dit staatsziekenhuis op een van de eilanden rond de de Nigeriaanse miljoenenstad Lagos komen twee vrouwen in pyjama een kantoortje binnen geschuifeld. Ze kijken schichtig om zich heen. „Ik zit hier sinds 26 november vast”, fluistert één van hen. Haar naam is Nicky, en ze is hier bevallen van een dochter. De baby stierf twee dagen na de bevalling. De artsen moesten vijf bloedtransfusies toedienen om te voorkomen dat ook Nicky bezweek. Toen ze genoeg was aangesterkt en van de intensive care kon worden ontslagen, lag een fikse rekening op haar te wachten: 600.000 naira, omgerekend zo’n 1.470 euro.
Haar man, huisschilder van beroep, wist met hulp van zijn familie zo’n 500 euro bij elkaar te schrapen. Maar zolang hij de overige 391.000 naira (970 euro) niet kan ophoesten, mag zijn echtgenote het ziekenhuisterrein niet verlaten. „Ik mag niet naar huis”, zegt ze bijna onhoorbaar. Gegijzeld op het kraambed. Haar echtgenoot Adedegi zit thuis met hun tweeling. Hij heeft de laatste huisraad, behalve het bed en de televisie, al per opbod verkocht om de medicijnen voor zijn vrouw te kunnen bekostigen. „Ik mis haar zo”, zegt hij in een verpauperde buitenwijk van Lagos, waar zijn dochter het avondeten bereidt en zijn zoon huiswerk maakt op het enige matras in hun woning.
Medisch gedetineerden
Het aantal patiënten dat op deze manier aan de openstaande rekeningen wordt gehouden is in Nigeria zo groot dat er een speciale naam voor is bedacht: ‘medisch gedetineerden’. De maatschappelijk werker op de kraamafdeling, hij wil anoniem blijven, gooit een stapel dossiers op tafel. „We hebben op dit moment acht patiënten hier die hun rekening niet kunnen betalen. Dit is geen uitzondering.” Hij zucht. Hij zou de vrouwen liever naar huis laten gaan, maar wat doet hij dan met de opgelopen kosten? „We hebben ze in elk geval het leven kunnen redden. Zonder onze hulp zouden ze nu dood zijn. Maar we moeten ook ons geld zien te krijgen, anders kunnen we straks anderen niet helpen.”
De gijzelaars in Nigeriaanse ziekenhuizen leggen een schrijnend probleem bloot in het land dat de meeste olie in heel Afrika produceert. De gezondheidszorg verkruimelde de afgelopen vier jaar nog verder, ondanks de grote beloften van president Muhammadu Buhari, die bij de landelijke verkiezingen van aanstaande zaterdag hoopt te worden herkozen. Bij zijn aantreden beloofde Buhari corruptie en wanbeleid in Nigeria uit te roeien. Hij was de man van discipline, die van 1983 tot 1985 ook al eens president was en Nigerianen met de zweep liet afranselen als ze niet netjes in de rij stonden bij de bushalte, of te laat op hun werk kwamen.
Foto: Sven Torfinn bron: NRC